Budizm Öğreniyoruz III

Öğretiler

Buda'nın öğretileri Dharma olarak adlandırılır. Buda Dharma öğretilerinin olduğu gibi kabul edilmemesini söylemiş ve meditasyon gibi birçok zihinsel içe bakış yöntemleri ile doğrulanmasını istemiştir. İnançla değil, ancak kişisel deneyimleme ile bir üstün farkındalık durumu oluşturulabilir ve aydınlanmaya ulaşılabilir.

Karma ve yeniden doğum

Budizmde her canlı sonsuz bir ölüm ve yeniden doğum döngüsü içinde Altı alem denilen farklı yaşam formları arasında tekrar tekrar varolur. Ancak yeniden doğum kavramı diğer dinlerdeki, sabit ve her şeyden apayrı bir varlığı olan “ruhun göçü”, yani reenkarnasyon inancından farklıdır. Bunun nedeni Budizm'e has iki temel kavramdır: anatta, çevresinden bağımsız bir ben olgusunun yokluğu; ve anicca, her şeyin değişime tabi olması.

Karma (Sanskritçe) ya da Pali dilinde kamma kelimeleri, eylem anlamına gelmektedir. Budizm'de ise erdemli (kusala) veya zararlı (akusala) istemlerin ve bunların yol açtığı zihinsel etmenlerin, canlıların yeniden doğum süreçlerini ve kaderlerini şekillendirmesini ifade eder.^[7] Olumlu ya da olumsuz her eylemin karması, bizzat o yaşam süresinde veya daha sonrakilerde meyve verecek bir tohum yaratır.^[8]

Dört Yüce Gerçek

Dört Yüce Gerçek, ve Sekiz Aşamalı Asil Yol bütün Budist okullarında itibar edilen öğretilerdendir. Budist yazmalarda kaydedildiğine göre, Dört Yüce Gerçek Gautama Buddha tarafından, aydınlanmaya ulaştıktan sonra verdiği ilk vaazda öğretilmiştir.^[9]

• 1. gerçek, Dukkha: acı hayatın ve varoluşun bir parçasıdır.
• 2. gerçek, Samudaya: acıların kaynağı arzu ve isteklerdir.
• 3. gerçek, Nirodha: istek ve arzular bırakılırsa acılar sona erdirilebilir.
• 4. gerçek, Magga: acıların sona erdirilmesinin yolu Sekiz Aşamalı Asil Yoldan geçer. Doğru kavrama, doğru düşünce, doğru söz, doğru eylem, namuslu kazanç, doğru çaba, uyanıklık, ve doğru konsantrasyon.

Sekiz Aşamalı Asil Yol

Bu sekiz aşamalı yol genelde bilgelikle ilgili olanlar, ahlâkla ve eğitimle ilgili olanlar olmak üzere üç ana başlık altında toplanır:

• Ahlakla ilgili olanlar (Śīla):

1. Doğru söz;

2. Doğru davranış;

3. Namuslu kazanç;

• Zihin eğitimine yönelik olanlar (Samadhi):

4. Doğru çaba;

5. Doğru farkındalık (Ing: Mindfulness, Pali: Sati);

6. Doğru konsantrasyon

• Bilgelikle ilgili olanlar (Prajñā):

7. Doğru bakış açısı, doğru görüş;

8. Doğru niyet;

Sekiz aşamalı yolu, her bireyin kendi yorumu doğrultusunda pratik bir sekilde hayata geçirmesine Budizm'de çok önem verilir. Doğru niyetle yola çıkıp, ahlâki bir hayat çerçevesinde, insan zihninin terbiyesi ve eğitiminin en pratik ve dolaysız yolları aranır.